Ο επισκέπτης σήμερα της πλατεία της Elizabeth Tower του Πόρτλαντ, συναντά ένα πολύ πρωτότυπο έκθεμα, δύο υποστυλώματα (βάθρα) γέφυρας που έγιναν γνωστά ως Lovejoy Columns. Το ιδιαίτερο με αυτά τα υποστυλώματα είναι ότι δεν χτίστηκαν στο σημείο αυτό αλλά ήρθαν με μεταφορά. Αρχικά τα βάθρα αυτά στήριζαν την μεγάλου μήκους ράμπα-γέφυρα Lovejoy αλλά επειδή έφεραν επάνω τους τα πρώτα street-art έργα του Πόρτλαντ απέφυγαν αρχικά την κατεδάφιση για να μεταφερθούν αργότερα στην πλατεία αυτή. Το ακόμα
ποιο ενδιαφέρον στην ιστορία είναι ότι τα έργα αυτά είναι επηρεασμένα κυριως από την
ελληνική κουλτούρα και ο δημιουργός τους φέρει το όνομα Tom
Στεφόπουλος.
Ο γνωστός Έλληνας TAKI 183, είναι ο πρώτος που έκανε bombing την υπογραφή του στη Νέα Υόρκη και ανάγκασε το 1971 τους "New York Times" να του αφιερώσουν ένα ολόκληρο άρθρο. Το διάσημο tag (υπογραφή του) δήλωνε απλώς ψευδώνυμό του (από το Dimitrakis) και την 183η οδό στο Washington Heights που έμενε. Αν ο ΤΑΚΙ θεωρείται ο πατέρας του γκράφιτι, ένας άλλος Έλληνας μετανάστης θα μπορούσε να διεκδικήσει την πατρότητα της σύγχρονης street-art. Πρόκειται για την εξίσου ενδιαφέρουσα και εντυπωσιακή ιστορία του Τομ Στεφόπουλου που πρωτοπόρισε κάνοντας streeet-art στα μέσα του 20ου αιώνα στο Πόρτλαντ του Όρεγκον.
Η ιστορία του Αθανάσιου Στέφου που είναι άγνωστη ακόμα στην Ελλάδα, ξεκινάει από ένα μικρό χωριό της ορεινής Φωκίδας με το όνομα Κόκκινος, στο οποίο γεννήθηκε πιθανότατα το έτος 1892. Όπως και πολλοί άλλοι Έλληνες την εποχή εκείνη, αποφάσισε να μεταναστεύσει για την Αμερική το 1910, όπου άλλαξε το όνομά του σε Τομ Στεφόπουλος. Το έμφυτο ταλέντο που είχε στη ζωγραφική δεν αρκούσε φαίνεται για να βιοποριστεί από την τέχνη του με αποτέλεσμα να δουλέψει για πολλά χρόνια ως φύλακας στους σιδηροδρομικούς σταθμούς του βορειοδυτικού Πόρτλαντ για την SP & S Railroad Company. Εκεί ο Tom ξεκίνησε να δημιουργεί έργα κατά τη διάρκεια των πολλών και ήσυχων ωρών της βάρδιας του. Αρχικά σχεδίαζε με κιμωλία, αλλά μετά από την ενθάρρυνση των περαστικών τα πέρασε από πάνω με μπογιά. Οι τοιχογραφίες κέρδισαν γρήγορα το ενδιαφέρον του Tom, που άρχισε σταδιακά να αποκτά τοπική φήμη και προβολή από τα μέσα ενημέρωσης της περιοχής. Από το 1948 έως το 1952, ο Τομ Στεφόπουλος δημιουργεί μια σειρά από έργα στα υποστυλώματα-βάθρα της γέφυρας Lovejoy, που ήταν κτισμένα μέσα στο σιδηροδρομικό σταθμό που εργαζόταν.
 |
| Φωτισμένη, μία από τις δύο Lovejoy Columns |
Ο γνωστός Έλληνας TAKI 183, είναι ο πρώτος που έκανε bombing την υπογραφή του στη Νέα Υόρκη και ανάγκασε το 1971 τους "New York Times" να του αφιερώσουν ένα ολόκληρο άρθρο. Το διάσημο tag (υπογραφή του) δήλωνε απλώς ψευδώνυμό του (από το Dimitrakis) και την 183η οδό στο Washington Heights που έμενε. Αν ο ΤΑΚΙ θεωρείται ο πατέρας του γκράφιτι, ένας άλλος Έλληνας μετανάστης θα μπορούσε να διεκδικήσει την πατρότητα της σύγχρονης street-art. Πρόκειται για την εξίσου ενδιαφέρουσα και εντυπωσιακή ιστορία του Τομ Στεφόπουλου που πρωτοπόρισε κάνοντας streeet-art στα μέσα του 20ου αιώνα στο Πόρτλαντ του Όρεγκον.
Η ιστορία του Αθανάσιου Στέφου που είναι άγνωστη ακόμα στην Ελλάδα, ξεκινάει από ένα μικρό χωριό της ορεινής Φωκίδας με το όνομα Κόκκινος, στο οποίο γεννήθηκε πιθανότατα το έτος 1892. Όπως και πολλοί άλλοι Έλληνες την εποχή εκείνη, αποφάσισε να μεταναστεύσει για την Αμερική το 1910, όπου άλλαξε το όνομά του σε Τομ Στεφόπουλος. Το έμφυτο ταλέντο που είχε στη ζωγραφική δεν αρκούσε φαίνεται για να βιοποριστεί από την τέχνη του με αποτέλεσμα να δουλέψει για πολλά χρόνια ως φύλακας στους σιδηροδρομικούς σταθμούς του βορειοδυτικού Πόρτλαντ για την SP & S Railroad Company. Εκεί ο Tom ξεκίνησε να δημιουργεί έργα κατά τη διάρκεια των πολλών και ήσυχων ωρών της βάρδιας του. Αρχικά σχεδίαζε με κιμωλία, αλλά μετά από την ενθάρρυνση των περαστικών τα πέρασε από πάνω με μπογιά. Οι τοιχογραφίες κέρδισαν γρήγορα το ενδιαφέρον του Tom, που άρχισε σταδιακά να αποκτά τοπική φήμη και προβολή από τα μέσα ενημέρωσης της περιοχής. Από το 1948 έως το 1952, ο Τομ Στεφόπουλος δημιουργεί μια σειρά από έργα στα υποστυλώματα-βάθρα της γέφυρας Lovejoy, που ήταν κτισμένα μέσα στο σιδηροδρομικό σταθμό που εργαζόταν.
Οι τοιχογραφίες του που είναι ένα πάντρεμα ελληνικής μυθολογίας και
Αμερικανικής κουλτούρας, χαρακτηρίζονται από ένα εξαιρετικά καλλιγραφικό στυλ.
Ένα από τα πιο γνωστά έργα του, είναι του φιλοσόφου Διογένη, που
περπατάει στους δρόμους της Αθήνας με το φανάρι του, αναζητώντας για έναν
έντιμο άνθρωπο. Τα τοπία, οι κουκουβάγιες, τα ανθρωπόμορφα δέντρα και οι
άλλες ιδιόμορφες τοιχογραφίες (λάδι σε τσιμέντο) του Tom έφτασαν να γίνουν σήμα κατατεθέν της πόλης. Πιστεύεται ότι ο Tom ολοκλήρωσε περίπου μια δωδεκάδα έργων
ζωγραφικής κάτω από την γέφυρα του Lovejoy, αλλά δεν υπάρχουν φωτογραφικά ντοκουμέντα για όλα. Πέθανε το 1971.
 |
| Ο φιλόσοφος Διογένης περιπλανιέται στο Πόρτλαντ |
Λόγω της ανάγκης της πόλης για
επέκταση και ανάπτυξη αποφασίστηκε η κατεδάφιση της γέφυρας-ράμπας Lovejoy, αυτό όμως είχε σαν αποτέλεσμα να ξεκινήσει το 1997 μια προσπάθεια διάσωσης των βάθρων της. Πρωτοστάτες ήταν μια ομάδα αρχιτεκτόνων εθελοντών με την ονομασία Rigga που αφοσιώθηκαν στο σκοπό αυτό. Μετά από μία εκτεταμένη άσκηση πίεσης προς την
γειτονιά και τις αρμόδιες αρχές, η ομάδα κατάφερε να
πείσει την πόλη, όχι μόνο να σώσει τις τοιχογραφίες, αλλά ολόκληρα τα
βάθρα πάνω στα οποία διασώζονταν ακόμα έργα του Tom, με το
επιχείρημα ότι αν
τα έργα ζωγραφικής αποκοπούν από τα στοιχεία στα οποία φτιάχτηκαν, ένα
μεγάλο μέρος της μαγείας τους θα χαθεί. Τελικώς 10 υποστυλώματα "συσκευάσθηκαν" και παρέμειναν για τα επόμενα 5 χρόνια αποθηκευμένα κάτω από τη Γέφυρα Fremont, μιας και οι κάποιες προσπάθειες που έγιναν για την αξιοποίησή τους υπήρξαν ανεπιτυχείς.
Το χρονικό της προσπάθειας για την διάσωση των υποστυλωμάτων και την αποκατάσταση των έργων καταγράφηκε το 2004, σε ντοκιμαντέρ με τίτλο "Lovejoy", ενώ τον επόμενο χρόνο, 2 από τα 10 υποστυλώματα της γέφυρας Lovejoy (μαζί με 7 έργα), μεταφέρθηκαν και τοποθετήθηκαν στην πλατεία του Πύργου Ελισάβετ, αποτελώντας πλέον ένα μόνιμο και χαρακτηριστικό στοιχείο του αστικού τοπίου του Πόρτλαντ. Τα διασωθέντα έργα συνδέθηκαν άρρηκτα με την ιστορία της πόλης κερδίζοντας σημαντική αναγνώριση και προβολή.
Τα υπόλοιπα έργα αν και αρχίζουν να νικούνται από τη φθορά του χρόνου, συνεχίζουν να ελπίζουν σε μία καλή συντήρηση και φυσικά την ανάδειξή τους:
Το χρονικό της προσπάθειας για την διάσωση των υποστυλωμάτων και την αποκατάσταση των έργων καταγράφηκε το 2004, σε ντοκιμαντέρ με τίτλο "Lovejoy", ενώ τον επόμενο χρόνο, 2 από τα 10 υποστυλώματα της γέφυρας Lovejoy (μαζί με 7 έργα), μεταφέρθηκαν και τοποθετήθηκαν στην πλατεία του Πύργου Ελισάβετ, αποτελώντας πλέον ένα μόνιμο και χαρακτηριστικό στοιχείο του αστικού τοπίου του Πόρτλαντ. Τα διασωθέντα έργα συνδέθηκαν άρρηκτα με την ιστορία της πόλης κερδίζοντας σημαντική αναγνώριση και προβολή.
Τα υπόλοιπα έργα αν και αρχίζουν να νικούνται από τη φθορά του χρόνου, συνεχίζουν να ελπίζουν σε μία καλή συντήρηση και φυσικά την ανάδειξή τους:
 |
| 5 εναπομείναντες πίνακες περιμένουν την διάσωσή τους |
Ο Τομ Στεφόπουλος δεν ζωγράφισε μόνο τη γέφυρα, αποτέλεσε και ο ίδιος μία πολιτιστική γέφυρα μεταξύ Ελλάδας - Αμερικής και μεταξύ ζωγραφικής και street-art. Οι "ΓΕΦΥΡΕΣ" είναι ένα ολοκαίνιουργiο τραγούδι, που προέκυψε από τη συνεργασία του κορυφαίου τραγουδιστή και λυράρη Βασίλη Σκουλά, με τον νεότερό του Γιώργο Νικ. Ζερβάκη.
Πώς να γυρίσω τα νερά σε αντίθετη πορεία
Να ξαναχτίσω γέφυρες που είχαν ιστορία
Να ξαναχτίσω γέφυρες που είχαν ιστορία
